معرفی دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی
دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی با وظیفه اصلی مدیریت و تولید نشریات آموزشی رشد و ساماندهی مواد و رسانه‌های آموزشی و تربیتی، از دفاتر تابع سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش است. این دفتر در سال 1341 با عنوان مرکز تهیه خواندنی‌ها برای نوسوادان تأسیس شد و وظیفه تولید و توزیع نشریات پیک را به عهده گرفت.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، ابتدا نام این دفتر به دفتر امور کمک آموزشی و کتابخانه‌ها و سپس به دفتر انتشارات کمک آموزشی تغییر یافت. در ضمن، عنوان عمومی مجلات از پیک به رشد تبدیل شد.
تاریخچه مجلات رشد
نخستین ارگان رسمی وزارت معارف با عنوان اصول تعلیمات بود که در فروردین 1298 در عرصه فرهنگ این مرز و بوم ظاهر شد. این نشریه در سال‌های بعد به تدریج با نام‌های مجله تعلیم و تربیت، ماه‌نامه فرهنگ و ماه‌نامه آموزش‌و‌پرورش انتشار یافت. در سال 1341 نیز دفتر انتشارات کمک آموزشی فعالیت خود را آغاز کرد.
این مرکز، بعد از مدت‌ها مطالعه و تحقیق، از سال 1342 به تدریج به انتشار مجموعه نشریاتی با عنوان اصلی پیک و عناوین فرعی «کودک»، «نوآموز»، «نوجوان»، «جوان»، «معلم و خانواده» و همچنین ماه‌نامه «آموزش و پرورش» همت گماشت. اغلب این مجله‌ها، هر پانزده روز یک‌بار در طول سال تحصیلی منتشر میشدند و شمارگان آن‌ها در هر شماره، در مجموع سه میلیون نسخه بود که تا حد امکان در شهرها و روستاهای سراسر کشور توزیع می‌شد.
نکته درخور توجه در انتشار مجله‌های پیک، ارزیابی علمی، مطالعه و آزمایش‌های مقدماتی قبل از انتشار مجله‌ها بر اساس گروه‌های سنی گوناگون بود. وزارت آموزش و پرورش (وزارت فرهنگ سابق) به‌منظور انتشار گروه مجله‌های پیک، نخست با همکاری انتشارات فرانکلین، مرکزی به نام «مرکز تهیه خواندنی‌های نوسوادان» تأسیس کرد. آن مرکز پیش از انتشار نخستین مجله از گروه مجله‌های پیک، مطالعات و تحقیقات گسترده‌ای را در زمینه اهداف، روش‌ها و برنامههای کاری سازمان‌های مشابه در دیگر کشورهای جهان، آغاز کرد. به این منظور، برنامههای گفت‌وگوی حضوری با کودکان، بزرگسالان و نوسوادان روستایی و شهری، در بیش از یک صد روستا و شهر ترتیب یافت و نتایج این گفت وگوها جمع‌آوری شد. برگزاری جلسه‌های مستمر با معلمان و صاحب‌نظران آموزش و پرورش، به منظور نظرخواهی درباره نیازهای فرهنگی جامعه برای رسیدن به اهداف پیک، از دیگر فعالیتهای مرکز یاد شده بود.
چهار ماه پس از تأسیس مرکز تهیه خواندنی‌های نوسوادان، نخستین دوره آزمایشی خواندنی‌های نوسوادان، با انتشار مجله‌ای در 12 صفحه به نام «پیک دانش‌آموز» برای کودکان کلاس‌های سوم تا ششم دبستان و مجله‌ای در هشت صفحه به نام «پیک معلم» برای معلمان این کلاس‌ها آغاز شد.
در مرحله اول، به منظور بررسی نتایج انتشار این دو مجله، 86 روستا در شهرستان قزوین به‌عنوان مناطق آزمایشی ارزشیابی محتوا و کاربرد مجله‌های پیک دانش‌آموز و پیک معلم، برگزیده شدند. پس از کسب نتایج مطلوب، انتشار دیگر مجله‌های پیک آغاز شد. در سال 1348 «پیک کودک» برای کودکان کودکستانی و دانش‌آموزان سال اول دبستان منتشر شد. در همین سال، دوره جدید «ماه‌نامه آموزش و پرورش» انتشار یافت. در سال 1349 پیک جوان برای دانش‌آموزان دوره دبیرستان منتشر شد و بالاخره در سال 1351 آخرین مجله از این گروه با نام «پیک نوجوان» برای مخاطبان سنی دوره راهنمایی تحصیلی انتشار یافت.
در سال 1346 مرکز تهیه خواندنی‌های نوسوادان به مرکز انتشارات آموزشی تغییر نام داد. این مرکز در سال 1353 به دلیل ناتوانی مؤسسه فرانکلین در انتشار به موقع مجله‌های پیک به همکاری خود با آن مؤسسه پایان داد.
مؤسسه فرانکلین در پایان سال 1353 توانایی عمل کردن به بیش از یک ششم تعهدات خود را نداشت و تأخیر در انتشار به موقع مجلات پیک باعث سقوط چشم‌گیر شمارگان این مجله‌ها شده بود.
پس از آن، مرکز انتشارات آموزشی از سوی وزارت آموزش و پرورش و انتشارات سروش، به نمایندگی از رادیو و تلویزیون ملّی ایران، به منظور تهیه مجله‌های پیک، ماه‌نامه آموزش و پرورش، دفترهای تمرین درسی، کتاب‌های آموزشی و انتشارات خاص کودکان، نوجوانان و جوانان، قراردادی منعقد کردند.
سال 1357 آخرین سال عمر نشریات پیک بود که با وجود محاسن ظاهری بسیار، در عمل تا حد چشمگیری تحت نفوذ و تأثیر رژیم دست‌نشانده پهلوی بودند و سوگیری‌های معناداری در آن‌ها به چشم می‌خورد. طی دو سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به تدریج سعی شد انتشار مجله‌های پیک با ظاهری موجه‌تر استمرار یابد.
این نشریات ویژگی‌هایی داشتند که آن‌ها را از دیگر نشریات آن زمان متمایز می‌کرد. مهم‌ترین این ویژگی ها عبارت بودند از:
- اجتناب از یک‌سو بودن پیام‌ها و سخن‌ها و ایفای نقش به عنوان پل ارتباطی بین مسئولان و مخاطبان؛
- ممتاز بودن کیفیت نشریات از لحاظ تصویر، صفحه‌آرایی، نگارش هنرمندانه، ویرایش و …؛
- تأکید بر استفاده از نیروهای متعهد، دلسوز و کارآمد درمراحل تولید نشریات؛
- تأکید بر جنبه‌های کمک آموزشی مجلات و ارتباط آن‌ها با برنامههای درسی.
نخستین نشریه از گروه نشریات رشد، مجله «رشد معلم» بود که در مهرماه 1360 پا به عرصه مطبوعات کشور گذاشت. سپس «رشد دانش‌آموز» و پس از آن «رشد نوجوان» منتشر شد. طولی نکشید که مجلات رشد، هم از لحاظ کیفیت و هم از لحاظ کمیت، از «پیک» سبقت گرفتند؛ به‌طوری که علاوه بر هشت عنوان نشریه‌ای که جایگزین نشریات پیک شده بود، چندین نشریه جدید نیز به جمع این خانواده اضافه گردید. از این نشریه‌های جدید، مجله «رشد تکنولوژی آموزشی» به صورت ماه‌نامه بود و بقیه به صورت فصلنامه منتشر میشدند.
فصلنامههای رشد عمدتاً جنبه اختصاصی دارند و برای استفاده معلمان و دانشجویان تربیت معلم منتشر می‌شوند. این نشریات به دلیل نقشی که در جهت حفظ طراوت علمی معلمان و اطلاع‌رسانی درباره تازه‌های مربوط به محتوای برنامههای درسی دارند از اهمیت خاصی برخوردارند.
در سال‌های بعد، علاوه بر افزایش شمارگان مجلات رشد، عنوان نشریات نیز بر اساس نیاز مخاطبان و شرایط اجتماعی به 30 عنوان تا سال 1388 افزایش یافت.
اکنون عده زیادی از پژوهشگران، نویسندگان و کارشناسان مسائل آموزش و پرورش در دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی در زمینه تولید مجلات رشد به همکاری و خدمت مشغول‌اند و برای انتشار و ارائه هرچه مطلوب‌تر این مجلات می‌کوشند.
توزیع مجلات رشد نیز با تدابیر و رویکردهای جدید، تحول چشمگیری یافته است و امروزه مجلات رشد، بدون تأخیر و طبق زمان‌بندی پیش‌بینی شده، خوانندگان خود را در سراسر کشور پوشش می‌دهند.
بدون شک، نشریات آموزشی رشد، در مقایسه با سایر مطبوعات کشور پرمخاطب‌ترین، پرشمارگان‌ترین، جدی‌ترین و متنوع‌ترین نشریات هستند.
اهداف
- پژوهش و برنامه‌ریزی برای رفع نیازهای مخاطبان (دانش آموزان، معلمان، مشاوران، مربیان، مدیران و معاونان مدارس، دانشجویان تربیت معلم و کارشناسان آموزش و پرورش و خانواده‌ها) در زمینه مدیریت تولید مطالب علمی و آموزشی و فرهنگی مناسب آموزشی در قالب رسانه‌های نوشتاری؛
- پژوهش و برنامه‌ریزی برای رفع نیازهای علمی و تخصصی معلمان در حوزه‌های گوناگون علوم انسانی و علوم پایه و فنی و حرفه‌ای و کار دانش؛
- پژوهش و برنامه‌ریزی برای تقویت و توسعه فرهنگ مطالعه و ایجاد پویایی در منابع کتابخانه‌های مدارس با استفاده از توانمندی‌های ناشران دولتی و غیر دولتی در چارچوب اهداف برنامه درسی.
وظایف و برنامه‌ها
- مدیریت تولید نشریات رشد (مجلات رشد و کتاب‌های کمک آموزشی) برای گروه‌های سنی و دوره‌های گوناگون تحصیلی با بهره‌مندی از برنامه‌ریزان و پدیدآورندگان شایسته؛
- اجرای طرح ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی، جشنواره کتاب‌های آموزشی رشد، تولید کتاب‌نامه‌های رشد، تهیه راهنمای تولید کتاب‌های آموزشی و مشارکت در زمینه تجهیز منابع کتابخانه‌های مدارس؛
- انجام نیازسنجی، پژوهش و برگزاری نشست‌های علمی ـ کاربردی نشریات رشد در حوزه کتاب و مجلات؛
- بررسی آثار مخاطبان مجلات دانش‌آموزی در قالب‌های گوناگون ادبی و هنری و ارائه مشاوره‌های غیرحضوری (نوشتاری و الکترونیکی) توسط کارشناسان مرکز بررسی آثار؛
- توسعه شبکه ارتباطی و تعامل فعال با مخاطبان با استفاده از قابلیت‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) از طریق وبگاه مجلات رشد به نشانی roshdmag.ir و راه‌اندازی صفحه رسمی در شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام.
مرکز مطالعات
این مرکز با هدف پشتیبانی علمی ـ پژوهشی از فعالیتهای دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی و نهادینه کردن برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بر مبنای پژوهش تشکیل شده است و در سه زمینه پژوهش (تحلیل محتوای مجلات و نظرسنجی و ارزیابی تولیدات از نگاه مخاطبان و کارشناسان)، برنامه‌ریزی و نظارت بر اجرای برنامههای دفتر و آموزش تخصصی کارشناسان و سردبیران فعالیت می‌کند.
مرکز منابع تصویری و نوشتاری
این مرکز با هدف ارائه منابع تصویری و نوشتاری به کارشناسان و پدیدآورندگان نشریات رشد، به صورت شبکه‌ای تشکیل شده است.
جشنواره عکس رشد
جشنواره عکس رشد به منظور غنی‌سازی منابع تصویری و بهره‌مندی از توانایی‌های کلیه عکاسان کشور در قلمرو موضوعی تعلیم و تربیت و به صورت دوسالانه برگزار می‌شود.
مرکز توزیع مجلات
این مرکز به منظور توزیع دقیق مجلات بر اساس جدول زمان‌بندی معین تشکیل شده است. علاوه بر توزیع متمرکز مجلات در استان‌ها، در مجلات ماه‌نامه بزرگسال و فصلنامه‌ها، خدمات اشتراک الکترونیکی نیز از طریق وبگاه مجلات رشد ارائه می‌شود.
ماه‌نامه‌های رشد
مجلات رشد به عنوان جزئی از برنامه درسی، در چارچوب اهداف و راهبردهای آموزش و پرورش، با زمینه آموزشی، تحلیلی و اطلاع‌رسانی تولید می‌شوند. ماه‌نامه‌های رشد با هدف ترویج خواندن، توسعه فرهنگ مطالعه، تعمیق تفکر خلاق و بهبود کیفیت در آموزش و پرورش برای گروه‌های سنی و مخاطبان زیر منتشر می‌گردند:
بخش دانش‌آموز
- رشد کودک (برای کودکان پیش‌دبستانی و دانش‌آموزان پایه اول دبستان)
- رشد نوآموز (برای دانش‌آموزان پایه‌های دوم و سوم دبستان)
- رشد دانش‌آموز (برای دانش آموزان پایه‌های چهارم، پنجم و ششم دبستان)
- رشد نوجوان (برای دانش‌آموزان دوره متوسطه اول)
- رشد جوان (برای دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم)
- رشد برهان ریاضی متوسطه 1 (برای دانش‌آموزان دوره آموزش متوسطه اول)
- رشد برهان ریاضی متوسطه 2 (برای دانش‌آموزان دوره آموزش متوسطه دوم)
- رشد روشن (برای دانش‌آموزان نابینای دوره ابتدایی تا دوره آموزش متوسطه دوم)
- رشد کم‌بینایان (برای دانش‌آموزان کم بینای دوره ابتدایی)
بخش بزرگسال
- رشد معلم (برای معلمان، دانشجویان تربیت معلم و کارشناسان آموزش و پرورش و خانواده‌ها)
- رشد تکنولوژی آموزشی (برای معلمان، دانشجویان تربیت معلم و کارشناسان آموزش و پرورش)
- رشد آموزش ابتدایی (برای آموزگاران دوره ابتدایی، دانشجویان تربیت معلم و کارشناسان آموزش و پرورش)
- رشد مدرسه فردا (برای معلمان، دانشجویان تربیت معلم و کارشناسان آموزش و پرورش)
فصلنامههای رشد
فصلنامههای رشد در حوزه‌های «علوم انسانی»، «علوم پایه» و «فنی و حرفه‌ای و کار دانش» با هدف ارتقای دانش، بهبود نگرش و اصلاح مهارت‌های حرفه‌ای معلمان، مدیران، مشاوران و مربیان مدارس منتشر می‌شوند. این فصلنامه‌ها عبارتند از:
فصلنامههای علوم انسانی
- رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی
- رشد آموزش زبان و ادب فارسی
- رشد آموزش علوم اجتماعی
- رشد آموزش تاریخ
- رشد آموزش هنر
- رشد آموزش تربیت‌بدنی
- رشد آموزش پیش‌دبستانی
- رشد‌آموزش زبان‌های خارجی
- رشد آموزش مشاور مدرسه
- رشد آموزش جغرافیا
- رشد مدیریت مدرسه
- رشد جوانه
فصلنامههای علوم پایه و فنی و حرفه‌ای و کاردانش
- رشد آموزش فیزیک
- رشد آموزش شیمی
- رشد آموزش ریاضی
- رشد آموزش زیست‌شناسی
- رشد آموزش فنی و حرفه‌ای و کار دانش
مرکز بررسی آثار مخاطبان مجلات دانش‌آموزی
مرکز بررسی آثار مخاطبان مجلات دانش‌آموزی رشد با هدف شناخت، جذب و پرورش استعدادهای ادبی و هنری دانش‌آموزان و حمایت از هنرجویان مستعد، فعالیت خود را از سال 1360، هم‌زمان با انتشار نخستین مجلات رشد دانش‌آموزی، آغاز کرد.
این مرکز، برای ایجاد ارتباط با مخاطبان مجلات رشد و پرورش استعدادهای ادبی و هنری دانش آموزان و آموزش مکاتبه‌ای و الکترونیکی آنان تشکیل شده است و به هنرجویان در زمینه نگارش داستان، شعر، قطعه ادبی، نقاشی و خوش‌نویسی مشاوره می‌دهد و آنان را راهنمایی می‌کند.
اهداف مرکز
- تشویق مخاطبان به بیان احساسات و اندیشه‌های خود از راه نوشتن و پدیدآوردن آثار ادبی و هنری؛
- ایجاد بسترهای مناسب برای بروز و رشد این استعدادها با آموزش‌های مستقیم و غیر مستقیم؛
- تربیت و تأمین نیروهای ادبی ـ فرهنگی در فضای فرهنگی و هنری کشور.
مراحل دریافت آثار، کارشناسی، نقد و بررسی آن
کارشناسان مرکز، آثاری را که دانش‌آموزان در رشته‌های داستان، شعر، قطعه ادبی، نقاشی و خوش‌نویسی برای مجلات رشد می‌فرستند مطالعه و بررسی می‌کنند و به صورت کتبی یا الکترونیکی برای آن‌ها پاسخ‌هایی جامع و مفید ارسال می‌نمایند.
اگر دانش‌آموزی بیش از دوبار با مرکز مکاتبه کند، «هنرجوی» مرکز تلقی می‌گردد و برای او شماره عضویت درنظر گرفته می‌شود.
آموزش مکاتبه‌ای هنرجویان مستعد
این مرکز علاوه بر نقد و بررسی آثار دانش آموزان، به افراد نوقلم که آثارشان نشان دهنده استعداد برتر آن‌هاست، توجه بیشتری می‌کند و برای رشد استعدادهایشان، آموزش مکاتبه‌ای یا الکترونیکی آن‌ها را از طریق نامه یا پست الکترونیکی را ادامه می‌دهد. در صورت نیاز و بنا به تشخیص کارشناسان مرکز، منابع آموزشی نیز برای هنرجویان مستعد ارسال می شود.
چاپ آثار برگزیده در مجلات رشد دانش‌آموزی
بعضی از آثار برگزیده دانش آموزان در مجلات رشد دانش‌آموزی، به این شرح به چاپ می‌رسند:
- آثار گروه سنی پیش‌دبستانی و پایه اول دبستان در مجله رشد کودک؛
- آثار دانش‌آموزان پایه‌های دوم و سوم دبستان در مجله رشد نوآموز؛
- آثار دانش آموزان پایه‌های چهارم، پنجم و ششم دبستان در مجله رشد دانش‌آموز؛
- آثار دانش‌آموزان دوره متوسطه اول در مجله رشد نوجوان؛
- آثار دانش آموزان دوره متوسطه دوم در مجله رشد جوان.
دانش‌آموزان علاقه‌مند می‌توانند با مراجعه به وبگاه مجلات رشد، آثار ادبی و هنری خود را به صورت الکترونیکی برای کارشناسی و چاپ در مجلات رشد ارسال کنند.
ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی
منابع آموزشی و تربیتی، به ویژه کتاب‌های آموزشی، در فرایند یادگیری مؤثر و پایدار دانش‌آموزان نقش بسیار مهمی دارند. سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با عنایت به این موضوع، در سال 1387 طرحی با عنوان سامان‌بخشی کتاب‌های آموزشی را به اجرا در آورد تا تا یک دهه آن را به تدریج به پیش برد.
طی این سال‌ها ضرورت ایجاد سامانه مدیریتی کارآمد در وزارت آموزش و پرورش به منظور استفاده بهینه از فرصت‌ها و امکانات بخش دولتی و غیر دولتی در تولید و عرضه منابع مبتنی بر اهداف برنامههای درسی و تربیتی، بیش از پیش احساس شد. بر این اساس، شورای عالی آموزش و پرورش در نشست 828 (02/06/ 89) با تصویب آیین‌نامه اجرایی ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی (مواد و رسانه‌ها)، ضمن پی‌ریزی این سامانه و سپردن مسئولیت آن به سازمان پژوهش، دامنه فعالیت آن را از دایره کتاب‌های آموزشی به منابع آموزشی گسترش داد.
اهداف
- سیاست‌گذاری، استانداردسازی و هدایت تولید کتاب‌های آموزشی و تربیتی مرتبط با برنامههای درسی؛
- نظارت، ارزیابی و بررسی علمی کتاب‌های آموزشی و انتخاب و معرفی کتاب‌های آموزشی مفید و متناسب با برنامههای درسی؛
- تبیین سیاست‌ها، اهداف، برنامه‌ها و انتظارات آموزش و پرورش در حوزه تولید کتاب‌های آموزشی و تربیتی؛
- فراهم‌آوردن امکان تبادل نظر و تجربه میان اندیشمندان، صاحب‌نظران و پدیدآورندگان کتاب‌های آموزشی، در جهت تدوین راهبردها و استانداردسازی تولید کتاب‌های آموزشی؛
- شناسایی، معرفی و تشویق نویسندگان و ناشرانی که در حوزه تولید کتاب‌های آموزشی بیشترین نقش را در جهت تحقق و تعمیق اهداف آموزش و پرورش داشته‌اند؛
- ساماندهی، مدیریت و هدایت فرایند تولید و توزیع منابع آموزشی و تربیتی به منظور استفاده در مدارس و جلوگیری از توزیع منابع غیر استاندارد در مراکز آموزشی.
کتاب‌نامه رشد
کتاب‌نامه رشد، مجموعه‌ای شامل فهرست کتاب‌های مناسب آموزشی و مرتبط با برنامه درسی است. این مجموعه را همه ساله دبیرخانه ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی پس از بررسی دقیق آثار دریافت شده، منتشر می‌کند. کتاب‌هایی که ناشران به دبیرخانه می‌فرستند، از نظر میزان پایبندی به برنامه درسی و رعایت چارچوب‌های کتاب آموزشی به طور دقیق بررسی می‌شوند و در صورت کسب امتیاز لازم به فهرست کتاب‌های مناسب راه می‌یابند. با این وصف، کتاب‌نامه‌های رشد را می‌توان مرجع و منبعی مطمئن برای خانواده‌ها و مدارس جهت تهیه کتاب‌های آموزشی مناسب و به ویژه تجهیز کتابخانه‌های آموزشگاهی به شمار آورد.
در این کتاب‌نامه‌ها، مشخصات و چکیده محتوای هر کتاب گنجانده شده است. علاوه بر این، با نمایه‌های متعددی که در آن‌ها وجود دارد، یافتن کتاب‌ها بر اساس عنوان کتاب، نام ناشر، پایه تحصیلی، موضوع و پدیدآورندگان آثار میسر می‌شود.
این کتاب‌نامه‌ها تا کنون برای هفت گروه تدارک دیده شده است:
- دوره پیش‌دبستانی
- دوره آموزش ابتدایی
- دوره آموزش متوسطه اول
- دوره آموزش متوسطه دوم
- دوره آموزش متوسطه فنی و حرفه‌ای و کار دانش
- آموزش و پرورش کودکان استثنایی
- کتاب‌نامه‌های ویژه (برای تغییر پایه‌های دوره تحصیلی)
جشنواره کتاب‌های آموزشی رشد
دبیرخانه ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی، همچنین به منظور شناسایی و معرفی آثار برتر و تشویق مؤلفان و ناشران کتاب‌های آموزشی به تألیف و تولید کتاب‌های مناسب و منطبق با معیارها و استانداردهای آموزشی و تربیتی، برای معلمان و دانش‌آموزان، تاکنون 12 دوره جشنواره برگزار کرده است. در این جشنواره‌ها، در مجموع 859 عنوان کتاب برگزیده و معرفی شده‌اند.
راهنمای تولید کتاب‌های آموزشی
طی این‌سال‌ها، همچنین به منظور آشناسازی مؤلفان و ناشران با استانداردها و معیارهای تولید کتاب‌های آموزشی و تربیتی، به ویژه از منظر برنامه درسی، در مجموع 40 راهنمای تولید کتاب‌های آموزشی برای موضوعات درسی مختلف در دوره‌های مختلف تحصیلی آماده و منتشر شده است.
نشریه جوانه
تولید و انتشار فصلنامه جوانه با هدف تبادل نظر و تجربه میان صاحب‌نظران، نویسندگان، برنامه‌ریزان و ناشران در زمینه اصول و معیارهای تولید کتاب‌های آموزشی از دیگر برنامههای این دبیرخانه برای آشناسازی علاقه‌مندان با موضوع ساماندهی و مباحث مرتبط با تولید کتاب‌های آموزشی بوده است. این نشریه از مدتی پیش به شکل الکترونیکی منتشر می‌شود و در وبگاه سامان‌کتاب به آدرس: www.samanketab.roshdmag.ir در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
معرفی کتاب‌های مناسب در کتاب‌های درسی
معرفی کتاب‌های مناسب در پایان کتاب‌های درسی از وظایفی است که به موجب آیین‌نامه ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی بر عهده دفاتر تألیف کتاب‌های درسی قرار گرفته است. طی سال‌های اخیر، قدم‌های مهمی در این زمینه برداشته شده و به خصوص در کتاب‌های تازه تألیف صفحاتی به این امر اختصاص یافته است.
حوزه تکنولوژی آموزشی
در سال 1338 تشکیلاتی به نام اداره فعالیتهای هنری و سمعی و بصری در وزارت فرهنگ وقت شکل گرفت. وظایف این اداره عبارت بودند از نمایش فیلم در آموزشگاه‌ها و سازمان‌دهی امور فوق برنامه در مدارس.
طی سال‌های 1348 و 1353 این دچار تغییراتی شد و این در حالی بود که برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی فیلم‌های آموزشی ـ تربیتی، تهیه فیلم و وسایل کمک آموزشی برای مدارس به شکل پیوسته ادامه داشت.
پس از انقلاب اسلامی با درک نیازهای تازه در آموزش و پرورش، ساختار تشکیلاتی جدیدی به وجود آمد. این تغییرات حاصل تکمیل امکانات فنی و کمک آموزشی در سال 1370 منجر به به وجود آمدن دفتر تکنولوژی آموزشی شد.
اکنون پس از گذشت بیش از نیم قرن از تشکیل این دفتر و با توجه به تحول در راستای برنامه درسی ملی و تغییر در ساختار تشکیلاتی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، وظایف دفتر تکنولوژی آموزشی و دفتر انتشارات کمک آموزشی به شکل درهم تنیده در آمد و دفتر جدیدی به نام دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی متولد شد.
مأموریت دفتر تکنولوژی آموزشی
- تهیه، توسعه و تولید رسانه‌های آموزشی مورد نیاز واحدهای آموزشی؛
- توسعه سواد رسانه‌ای در مدارس؛
- توسعه محتوایی شبکه ملی مدارس؛
- انجام پژوهش‌های لازم در زمینه استفاده از رسانه آموزشی در فرایند یاددهی ـ یادگیری؛
- همکاری در زمینه توسعه حرفه‌ای معلمان و دانشجو معلمان؛
- همکاری، مشارکت و تبادل تجربیات با مؤسسات داخلی و بین‌المللی به منظور توسعه رسانه آموزشی؛
- همکاری در تهیه و تولید بسته های آموزشی برای دانش آموزان و معلمان در مدارس؛
- همکاری با صدا و سیما، وزارت ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌ها به منظور ارتقا آموزش دانش‌آموزان و معلمان؛
- برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم‌های تربیتی و آموزشی رشد، جشنواره نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای و تعامل با جشنواره‌های بین‌المللی؛
- برگزاری و شرکت در همایش‌ها، نشست‌های علمی ـ تخصصی، کارگاه‌های آموزشی و نمایشگاه‌های ملی ـ بین‌المللی؛
اهداف و راهکارها
- تهیه و تولید رسانه‌های آموزشی مورد نیاز واحدهای آموزشی
- ارتباطات ماهواره‌ای رادیو و تلویزیون دیجیتال به منظور خدمات آموزشی و فرهنگی رادیویی، تلویزیونی، تلفن همراه برای استفاده در مدارس و منازل
- تولید ویدیو کلیپ‌های آموزشی برای پایگاه داده‌های مدارس به منظور یادگیری تعاملی
- تولید فیلم آموزشی
- تهیه، تولید و ارائه مواد آموزشی از قبیل درس‌افزار، و ابزارهای برخط
- تولید چندرسانه‌ای
- تولید بازی‌های یادگیری دیجیتال
- شبیه‌سازی‌ها
- تولید چندرسانه‌ای برای دانش آموزان چندپایه
- تولید نرم‌افزار الکترونیکی با تأکید بر تولید نرم‌افزارهای الکترونیکی صدا، متن همراه با صدا و چندرسانه‌ای برای دانش آموزان ویژه (خاص)
- توسعه اینترانت در مدارس کشور
- توسعه رسانه‌های جمعی (رادیو، تلویزیون)
- توسعه محتوایی شبکه ملی مدارس
- وبسایت برنامه‌ریزی درسی معلمان
- وبسایت ارتباط مستقیم مؤلفان و معلمان
- وب سایت دانش آموزان ویژه (خاص)
- اجرای پروژه‌های مشارکتی برخط در سطح کشور یا بین‌المللی منطقه‌ای
- تولید محتوای برخط با تأکید بر ویژگی‌های بومی
- سنجش و ارزیابی فعالیتهای آموزشی برخط دانش آموزان و معلمان
- همکاری در زمینه توسعه حرفه‌ای معلمان و دانشجو معلمان
- کارگاه‌های آموزشی دیجیتال برای معلمان و دانشجو معلمان
- تولید فیلم‌های آموزشی راهنمای معلم
- همکاری در تهیه و تولید بسته‌های آموزشی برای دانش آموزان و معلمان در مدارس کشور
- تهیه کیف الکترونیکی
- تهیه و تولید محتوای MP Player
- همکاری با صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور ارتقاء آموزش دانش آموزان و معلمان
- تهیه و تولید فیلم آموزشی برای صدا و سیما
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای معلان در صدا و سیما
- همکاری در برگزاری جشنواره‌های فیلم آموزشی و چندرسانه‌ای
- تهیه و تولید رسانه‌های آموزشی برای مدارس با همکاری صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی