تغییرات مدیریتی و ساختاری رخ داده در «سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی»، و ارائه «نقشه کلی طرح تحول نشریههای رشد»، دوره جدیدی را در تنظیم مجدد همسویی تولیدات محتوایی سازمان با «برنامه درسی ملی» و اسناد پشتیبان طلب میکند که رهنمودها و مسیر راه روشن شده را از شماره آینده پیگیری خواهیم کرد.
خوشبختانه، در بازتعریف هدفهای آموزشوپرورش و در خطوط راهنمایی شده، آموزشهای فنیوحرفهای و کاردانش در جایگاهی بالاتر قرار گرفتهاند و «کار و عمل» حتی در شاخههای دیگر آموزشی نفوذ کردهاند. اینک اهمیت شاخه نظری در پرداختن به تربیت نسلی است که نهتنها در حوزه علم، بلکه در حوزه کارآفرینی و علم توأم با مهارت، سرآمد باشد!
در این شماره ساعتی در خدمت استاد جناب دکتر علی ذوعلم بودیم و ایشان تقریباً در تمام طول مصاحبه بر اهمیت «حوزه تربیت کاروفناوری» تأکید فرمودند و از بیتوجهی به رشتههای فنیوحرفهای و کاردانش بهعنوان یک نگرش غلط تاریخی نام بردند.
دوستان و همکارانی که از نزدیک با کار در این مجله در خدمتشان بودیم، به خاطرشان هست که برای حتی حفظ کلمات کاردانش و فنیوحرفهای در عنوان مجله، و همینطور اضافهکردن مقالاتی در خصوص حوزه کاردانش طی سالهای گذشته، چقدر پافشاری کردیم، پرچم کارآفرینی و مهارت را زمین نگذاشتیم تا در این «دوی ماراتن» آن را به دیگری بسپاریم.
با ساختاری از آموزشهای فنیوحرفهای و کاردانش که در گذشته داشتهایم، نمیتوان وارد عصری شد که فاصله میان سپرهای فیزیکی، زیستی و رایانشی کمرنگ و یا حذف شده است. این دوره با ظهور فناوریهای نوین حوزههای رباتیک، هوش مصنوعی، نانوفناوری، پردازش کوانتومی، زیست فناوری، و خودروهای خودران نفس زندگی را بر فنیوحرفهای و کاردانش تنگ کرده است. انقلاب صنعتی چهارم بهصورت بنیادین زندگی، کار و ارتباطات افراد را تغییر داده است. نسلی که با این انقلاب روبهرو شده، نیازمند تغییرات اساسی در پایههای دانش و نوع برخورد با آن است. این انقلاب در سال 2030 به اوج خود خواهد رسید و تغییراتی اساسی در سه حوزه فیزیکی، دیجیتال و زیستی خواهد داد. بیشترین تأثیر را هم بر سه حوزه اقتصاد، کسب و کار، و عملکرد دولتها خواهد داشت.
آنچه توجه مسلمانان را به انقلاب صنعتی چهارم جلب کرده، «ویژگی این انقلاب در ایجاد نابرابری» است. بدین صورت که به واسطه فناوریهای ایجاد شده در این انقلاب، کارکنان دانشی با دستمزدهای بالا در برابر کارکنان غیردانشی قرار میگیرند که این امر باعث از بین رفتن بسیاری از مشاغل خواهد شد. قدرت در آینده در دست کسانی است که کاربر صرف نیستند، بلکه صاحب «سکویی» (پلتفرمی) هستند که به واسطه آن، چند فناوری در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند و مصرفکننده به تولیدکننده متصل میشود. تعامل میان حوزه زیستی، فیزیک و دیجیتال مؤثرترین تغییرات را به وجود میآورند، بهگونهای که حوزه داراییها و اقتصاد کسب و کار را نیز متأثر میسازند.
در حوزه اشتغال، جایگزینی نیروی کار، شکلگیری مهارتهای جدیدتر و بیاثر شدن مهارتهای فعلی، و تحتتأثیر قرار گرفتن اقتصادهای در حال توسعه رخ خواهد داد. لذا بازنگری در حوزه برنامههای درسی آموزشهای فنیوحرفهای و کاردانش و بسیط کردن این حوزه، از ضروریات طرح تحول آموزشی خواهد بود. از همکار عزیز و بهروز، جناب مهندس مجتبی انصاریپور که با ارسال مقالهای (ص22) با همین عنوان، توجه مخاطبان محترم را به وقوع این انقلاب جلب کردهاند، تشکر میکنیم و آن را سرلوحهای قرار میدهیم، برای تلاش دیگر همکاران در تولید محتوایی که بتواند هنرجویان را برای روبهرویی با شرایط این انقلاب کاملاً مهیا کند.