کودکان در سنین مختلف قرآن را بهعنوان کتابی مقدس یا مخصوص و متفاوت با دیگر کتابها به دیده احترام مینگرند و در صحت آن شکی ندارند. از نظر آنان، قرآن کتاب خداست. در اوایل، بیشتر متوجه ظاهر فیزیکی آن مانند اندازه، رنگ، نوع و چاپ و نیز استفاده زیاد از آن میشوند. پس از این سنین، با نگرش محدود، توضیحات خود را متوجه محتوای کتاب میکنند که مطالبی درباره خدا و پیامبر را از آن میآموزیم و اهمیت آن را به خاطر آموزنده بودنش و اینکه میتوان از آن مطالب زیادی آموخت، میدانند. باید این تلقی را که قرآن یک کتاب علمی یا تاریخی است، از ذهن دانشآموزان پاک کنیم. دانشآموزان باید بدانند که قرآن کتاب هدایت است و شامل تمام مطالبی است که انسانها در این زمینه احتیاج دارند.
شیوه اجرا
دوره کودکی و نوجوانی دورهای است که انسان آسانتر میآموزد و آموختههایش نیز پایدارتر و استوارتر است. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم میفرماید: «آن که در جوانی بیاموزد، آموزشش به منزله نقش در سنگ است و آن که در بزرگسالی بیاموزد، آموزشش به منزله نوشتن بر آب است۱». افزون بر این، کودکی و نوجوانی دوره شکلگیری شخصیت است و به همین سبب، در این دوره انعطافپذیری و تأثیرپذیری و به تبع آن، آمادگی و تغییرپذیری، بسیار زیاد است؛ در حالیکه به موازات افزایش سن، میزان انعطافپذیری و تغییرپذیری کاهش مییابد.
با الهام از این گفتار پیامبر، از اول سال، هر روز، سر صف برنامه هدفدار و خاصی را اجرا میکنم. در سال جدید تصمیم گرفتم انس با قرآن را پررنگتر کنم؛ لذا دو یا سه روز از هفته را به آیاتی از قرآن اختصاص دادم. در هفته صبحی، سر صف و در هفته بعدازظهری در صف نماز اجرا داریم. حتی در روزهای بارانی نیز در سالن سرپوشیده مدرسه این مراسم اجرا میشود. در روزهای شنبه آیههایی از قرآن توسط حافظ قرآن مدرسه با صوت زیبا خوانده میشود و بقیه با او تکرار میکنند. در روز چهارشنبه آیئالکرسی با صوت پخش میشود و دانشآموزان آن را تکرار میکنند. بعد از دو ماه، دانشآموزان همه کلاسها برای اجرای برنامه به نوبت مسئولیت اجرا را بر عهده میگیرند. حفظ و ارائه قرآن برای آنها جذابیت دارد. همکاران بعد از چند ماه اذعان داشتند که شما عامل حفظ دعای عهد شدید و ما با تکرار دائمی توانستیم آن را حفظ کنیم و بدون کتاب بخوانیم. طبق مشاهدهای هم که داشتم، متوجه شدم در هنگام خوانده شدن قرآن و اجرای مراسم قرآنخوانی توسط دانشآموزان حال و هوای آنان بسیار معنوی و آرامبخش است و از بهمنماه تا آخر سال خودشان بدون حضور معلم در صف، برنامه را بهصورت منظم اجرا میکنند و من و همکارانم فقط ناظر بر اجرای آن هستیم. خانوادهها نیز طبق عادت در حیاط میایستند و تا آخر برنامه همراه فرزندانشان هستند و به رضایت آنان اقرار دارند.
نتیجه
قرآن کریم بهطور کلی بر دل و جان مخاطب تأثیر بسیاری دارد و آن را به خود جذب میکند و تحتتأثیر قرار میدهد. هر اندازه پاکی نفس و درون شدت گیرد، تأثیر آن فزونی مییابد. بدیهی است کودک نفس و دلی پاکتر دارد و فطرت و سرشت او پیوسته پاک است. رضایت و شادابی و حس آرامش در دانشآموزان مشاهده میشود.
پینوشت
۱. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱، ص۲۲۲.