پنجمین همایش «روز علوم‌اجتماعی ایران» در زادروز استاد دکتر غلامحسین صدیقی، بنیان‌گذار و پدر علوم‌اجتماعی ایران، در نیمه آذرماه 1397 برگزار شد. گروه جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی، در یکصدمین سال تأسیس این دانشگاه (دارالمعلمین، دانش‌سرای عالی، دانشگاه تربیت‌معلم سابق) به‌عنوان اولین مؤسسه آموزش عالی کشور، با همکاری انجمن جامعه‌شناسی ایران میزبان و برگزارکننده پنجمین همایش روز ملی علوم‌اجتماعی بود.
اولین همایش ملی «روز علوم‌اجتماعی ایران»، آذر ماه سال 1393، به ابتکار شادروان دکتر محمدامین قانعی‌راد، رئیس وقت انجمن جامعه‌شناسی ایران، و با همکاری انجمن‌های انسان‌شناسی، جمعیت‌شناسی، و مطالعات فرهنگی و ارتباطات در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شده بود. اکنون این همایش در تقویم علوم‌اجتماعی ایران به برنامه‌ای سالانه تبدیل شده است. به‌طوری‌که در سال‌های بعد، دانشگاه‌های شهید بهشتی (1394)، بوعلی‌سینای همدان (1395)، و یزد (1396) میزبان و برگزارکننده همایش بوده‌اند.
این همایش همانند سال‌های قبل بـا همــراهی و حمـایت انجمـن‌های انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی‌آموزش‌وپرورش، جمعیت‌شناسی، رفاه اجتماعی، علوم سیاسی، مددکاران اجتماعی، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دانشکده علوم‌اجتمــاعی دانشـگاه تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، و اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی علوم‌اجتماعی کشور برگزار شده بود. با توجه به سابقه طولانی دانشگاه خوارزمی در امر تربیت معلم کشور و نقش بنیادی معلمان در آموزش، اشاعه و ترویج دانش پایه علوم‌اجتماعی، موضوع همایش امسال، «مسائل و چالش‌های آموزش علوم‌اجتماعی در ایران» انتخاب شد و انجمن‌های مشارکت‌کننده مسئولیت سازمان‌دادن نشست‌هایی درباره مسائل و چالش‌های آموزش در رشته تخصصی خود را به‌عهده گرفتند. در این نشست‌ها ظرف دو روز، استادان و صاحب‌نظران رشته‌های متفاوت علوم‌اجتماعی، با ارائه نزدیک به 50 مقاله، به بحث و گفت‌وگو درباره مسائل آموزش در رشته‌های خود که البته مسائل مشترک سایر رشته‌ها هم بود، پرداختند.
دکتر سیدحسین سراج‌زاده، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و دبیر همایش، طی سخنانی در آغاز این همایش گفت: «خوش‌بختانه، با وجود برخی دیدگاه‌های نسبتاً قدرتمند ناسازگار با علوم‌اجتماعی، موقعیت علوم‌اجتماعی در کشور تا حد زیادی تثبیت شده است. رشته‌های دانشگاهی، آموزش و پژوهش، تألیفات و ترجمه‌های علوم‌اجتماعی رشد و توسعه کمی و کیفی داشته‌اند. بر شمار انجمن‌های علمی علوم‌اجتماعی افزوده شده و همکاری و هم‌افزایی قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌اند. از نیمه دوم دهه 1380 که کار ارزیابی عملکرد انجمن‌ها صورت می‌گیرد، انجمن جامعه‌شناسی ایران، انجمن برتر حوزه علوم‌انسانی بوده است، و از همه مهم‌تر، امروز اجماع نخبگانی قابل توجهی بین صاحب‌نظران دانشگاهی، حوزه عمومی و مدیران سطوح مختلف اجرایی شکل گرفته است. این باور شکل گرفته است که در مواجهه با مشکلات و مسائل اجتماعی عمیق و گسترده جامعه ایران، ضرورت دارد به علوم‌اجتماعی رجوع شود و رویکرد و بینش جامعه‌شناختی می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. این اقبال به علوم‌اجتماعی، با افزایش انتظار از این علوم هم همراه است و وظیفه عالمان و کنشگران علوم‌اجتماعی را سنگین‌تر می‌کند.»
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه با اشاره به رویکرد انتقادی علوم‌اجتماعی در طرح و حل مسائل جامعه گفت: «علومِ اجتماعی علاوه بر آنکه در پی شناخت جهان اجتماعی هستند، همواره حامل یک مسئولیت اجتماعی برای بهبود زندگی اجتماعی هم بوده‌اند و بر اساس همین مسئولیت، رویکردی انتقادی (معتدل یا رادیکال) نسبت به وضع موجود داشته‌اند. نگرش انتقادی، علاوه بر اینکه ساختارهای نابرابر و غیرانسانی جامعه را به چالش می‌کشد و برای بهبود زندگی مردم راه‌حل ارائه می‌کند، متوجه خود علوم‌اجتماعی هم بوده است. یعنی نسبت به وضع موجود خود نگاهی انتقادی دارد. به نظر می‌رسد همین نگاه انتقادی توانسته است نوعی خودآگاهی در پی داشته باشد و علم اجتماعی را توانمندتر و در عرصه عمومی و مدیریتی تأثیرگذارتر کند.»
سراج‌زاده سپس با اشاره به نقش آموزش در شناخت و حل مسائل جامعه گفت: «از آنجا که در هر علمی، آموزش اصلی‌ترین فرایند برای تثبیت، توسعه، و افزایش قابلیت‌های آن برای پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه است، برگزاری این کنفرانس با موضوع مسائل و چالش‌های آموزش علوم‌اجتماعی در ایران، فرصت خوبی است که صاحب‌نظران این رشته‌ها برای شناخت نقاط قوت و توانمندی‌ها، و نیز دشواری‌ها و کاستی‌های آموزش علوم‌اجتماعی در ایران گفت‌وگو کنند و روش‌های کارامدتر کردن آموزش علوم‌اجتماعی برای پاسخ‌دادن به نیازهای امروز جامعه ایران و ایفای مسئولیت اجتماعی این علوم را بشناسند و به اشتراک بگذارند.»
دبیر علمی همایش در ادامه بر ضرورت بازنگری و بازاندیشی محتوا و روش‌های آموزش علوم‌اجتماعی در ایران براساس وظایف نقشی چهارگانه و مکمل زیر تأکید کرد:
•مفهوم‌سازی و نظریه‌پردازی برای شناخت و فهم جامعه ایران و مسائل آن؛
•اتخاذ رویکردی انتقادی نسبت به ساختارها و رویه‌های تبعیض‌آمیز و غیرانسانی در عرصه‌های گوناگون زندگی اجتماعی؛
•کاربردی کردن دانش اجتماعی در جهت تبیین مسائل و مشکلات جامعه ایران و بسط مهارت‌های سیاست‌گذارانه و تقویت پیوند آکادمی و نهادهای مدیریتی جامعه؛
•افزایش دانش و مهارت مردم‌مدارانه برای ارتباط با حوزه عمومی و پویش‌های اجتماعی برای بهبود زندگی مردم و اشاعه بینش جامعه‌شناختی در سپهر عمومی.
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در پایان با دعوت از همه کنشگران و دوست‌داران دانش اجتماعی برای تحکیم و تقویت پیوندهای خود با اجتماعات علمی این حوزه و تثبیت جایگاه رشته‌های مرتبط با آن گفت: «برگزاری پیاپی این همایش نشان از آن دارد که اختصاص روزی به نام علوم‌اجتماعی ایران که برای تثبیت جایگاه علوم‌اجتماعی ایران و تقویت هویت علمی استادان، پژوهشگران و دانشجویان این رشته‌ها بسیار با اهمیت است، در اجتماع علمی علوم‌اجتماعی به میزان قابل‌ملاحظه‌ای پذیرفته شده است. در جریان نشست‌های کمیته علمی و رؤسای انجمن‌های علمی همکار در این کنفرانس، پیشنهاد شده است انجمن‌ها برای ثبت این روز در تقویم رسمی کشور اقدام کنند که این امر با حمایت همه انجمن‌ها پیگیری خواهد شد و امید است در آینده نزدیک به نتیجه برسد.»