نویسنده: میرطاهر موسوی
ناشر: آگاه
نوبت چاپ: اول، 1397
تلفن: 66973456ـ021
مهار و کاهش مسائل و مشکلات اجتماعی در شرایط فقدان شناخت دقیق، بی‌طرفانه و جامع، ناممکن است. کتاب «دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران 1396 ـ 1388» تلاش کرده است، شناختی همه‌جانبه و نسبتاً دقیق از وضعیت اجتماعی ایران ارائه کند تا راهنمای پژوهشگران، سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان قرار گیرد. این گزارش در قالب دو جلد کتاب با عنوان‌های «هم‌بستگی اجتماعی در ایران» (جلدیکم) و «آسیب‌های اجتماعی در ایران» (جلد دوم) به همت «مؤسسه رحمان» و تلاش ده‌ها پژوهشگر تدوین و منتشر شده است. در تدوین این گزارش، بی‌عدالتی، نابرابری و جهت‌گیری به سوی کاهش نابرابری به‌عنوان مفهوم مرکزی مورد توجه قرار گرفته که از جمله علل مهم توضیح‌دهنده آسیب‌ها و مسائل اجتماعی است. بر همین اساس، دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران سعی کرده است به هفت پرسش کلی زیر پاسخ دهد:
1. وضعیت جامعه ایران از حیث تولید و انباشت و تصویر نابرابری‌ها چگونه است؟
2. مسائل و آسیب‌های اجتماعی تولید شده در سپهر نابرابری‌های موجود چگونه است؟
3. این مسائل چگونه به سیاست‌های کلی توسعه و تغییرات اجتماعی مربوط می‌شوند؟
4. کدام‌یک از بخش‌های جامعه در معرض تهدید بیشتری قرار دارند؟
5. چگونه موقعیت فرودستی و آسیب‌پذیری گروه‌های مختلف اجتماعی بازتولید می‌شود؟ سازوکارهای این بازتولید چیست؟
6. در وضع موجود جامعه ایران در کنار آسیب‌ها و تهدیدات، فرصت‌ها و قابلیت‌ها کدام‌اند؟
7. توصیه‌ها و تجویزهای حاصل از گزارش برای نوع مواجهه و حل یا تعدیل و تخفیف مسائل و مشکلات اجتماعی ایران چیست؟
دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران که با مدیریت علمی میرطاهر موسوی تدوین شده، متشکل از چهار بخش است: کارگروه اول با عنوان «نابرابری و فقر» و با مدیریت دکتر محمدجواد زاهدی مازندرانی و دکتر ملیحه شیانی شامل 10 مقاله است که به مسائل نابرابری اقتصادی، قومیت‌ها، آموزشی و منطقه‌‌ای می‌پردازد.
بخش دوم، با عنوان «نابرابری، هم‌بستگی اجتماعی و سرمایه اجتماعی» و با مدیریت دکتر محسن گودرزی و دکتر عبدالعلی رضایی شامل سه مقاله است که مسائل هم‌بستگی و سرمایه اجتماعی در آن بررسی شده است.
بخش سوم، با عنوان «نابرابری و آسیب‌های اجتماعی» و با مدیریت دکتر میرطاهر موسوی و مهندس عباس عبدی حاوی 10 مقاله است که در آن به مسائل بازنشستگان، زنان و کودکان کار، نابرابری و جرم، حاشیه‌نشینی، تخریب محیط زیست، طلاق، و سلامت پرداخته شده است. آخرین بخش، باعنوان «سازوکارهای تولید فقر و نابرابری»، با مدیریت دکتر سعید مدنی، شامل شش مقاله به مسائل اقتصاد سیاسی، اقتصاد غیررسمی، سیاست‌های کلان اقتصادی، و جهانی شدن اقتصاد می‌پردازد.
نویسندگان مقالات این گزارش جمعی از استادان و فعالان حوزه علوم اجتماعی، آموزش عالی، اقتصاد توان‌بخشی، و جغرافیا هستند که از آن جمله می‌توان به پرویز پیران، حمیدرضا جلایی‌پور، حسین راغفر، حجت‌الله میرزایی، محمدرضا رضوانی، محمدحسین شریف‌زادگان، مقصود فراستخواه، فرشاد مؤمنی، ابراهیم حاجیانی، آرمان ذاکری، آرش نصراصفهانی، محمدجلال عباسی شوازی، علی سرزعیم، فرشید یزدانی، مروئه وامقی، فاطمه جواهری، سیدحسین سراج‌زاده، اسدالله نقدی، عباس صالحی‌بابلسری، محمدرضا واعظ‌مهدوی، اسمعیل ابونوری، میترا عظیمی، رضا امیدی، پرویز صداقت، علی عرب‌مازار یزدی و علی دینی ترکمانی اشاره کرد.
یادآور می‌شود، نخستین «گزارش وضعیت اجتماعی ایران» که با مدیریت دکتر سعید مدنی و کوشش مؤسسه رحمان تهیه شده است به بررسی و تحلیل وضعیت اجتماعی کشور طی سال‌های 1388 ـ 1380 می‌پردازد و شامل دو بخش وضعیت اجتماعی و مشکلات اجتماعی است. در بخش اجتماعی، به مسائلی همچون سیاست‌های اجتماعی، درامد ـ هزینه خانوار، سلامت روان، کیفیت زندگی، نظام بیمه و تأمین اجتماعی و ... پرداخته شده است و بخش مشکلات اجتماعی شامل اعتیاد، خشونت خانوادگی، خشونت اجتماعی و قتل، خودکشی، تن‌فروشی، فقر و نابرابری، و... می‌شود. رحمان مؤسسه‌ای غیردولتی و غیرانتفاعی است که برای انجام فعالیت‌های خیرخواهانه اجتماعی با رویکردی علمی و فرهنگی کار خود را از سال 1386 در تهران آغاز کرده است.