اگرچه ۱۰۰ و ۳۰ نیز مانند همه عددهای دیگرند، یعنی جایگاه واقعی و طبیعی خاصی میان مجموعه عددها ندارند؛ اما آدمی‌زادگان جایگاهی فراساختی و مصنوعی به آن‌ها داده‌اند تا آن‌ها را بهانه‌هایی برای انجام کارهای خود کنند. ما نیز در اینجا می‌خواهیم چنین کنیم، یعنی از این دو عدد حُسن استفاده کنیم و ۱۰۰مین شماره مجله‌مان را بهانه بزرگداشت این فصلنامه ۳۰ساله قرار دهیم.
باری، سی سال پیش، یعنی در پاییز ۱۳۶۴ نخستین شماره فصلنامه رشد آموزش زیست‌شناسی به حول و قوه الهی در سراسر کشور منتشر شد، در دست‌های گرم معلمان زیست‌شناسی جای گرفت، همراه آنان شد، رشد و تکامل آغاز کرد و آهسته پیش آمد تا امروز به شماره ۱۰۰، یعنی همین شماره‌ای که در دست دارید، رسید. بنابراین، این شماره، نخستین شماره سه رقمی فصلنامه رشد آموزش زیست‌شناسی است و علاوه بر این که عدد زیبای ۱۰۰ روی جلد آن را زینت داده است، همه صفحات آن را نیز به رشد آموزش زیست‌شناسی اختصاص داده‌ایم و یادداشت‌ها، گفت‌وگوها، نظر‌ها و پیشنهادهای رسیده را در آن جای داده‌ایم و به مرور نوشته‌های ۹۹ شماره پیشین پرداخته‌ایم.
فصلنامه رشد آموزش زیست‌شناسی همان‌گونه که از نامش بر می‌آید، فصلنامه است و لذا چون هر سالِ خورشیدی چهار فصل بیشتر ندارد، لاجرم نمی‌توان در سال بیشتر از چهار شماره از آن را منتشر کرد.
گفتیم که نخستین شماره فصلنامه رشد آموزش زیست‌شناسی در پاییز ۱۳۶۴ منتشر شد. اکنون پاییز ۱۳۹۴ است. پس اگر ۱۳۶۴ را از ۱۳۹۴ کسر کنیم، می‌ماند ۳۰؛ یعنی از آن هنگام تاکنون دقیقاً سی سال گذشته است. حالا اگر مجله رشد آموزش زیست‌شناسی فصلنامه باشد و به مدت ۳۰ سال، هر سال ۴ شماره از آن منتشر شده باشد، باید عدد ۳۰ را در عدد ۴ ضرب کنیم که می‌شود ۱۲۰؛ یعنی انتظار می‌رود اکنون به یکصدوبیستمین شماره رسیده باشیم؛ اما چرا هنوز تازه به شماره یکصدم رسیده‌ایم؟ بیست شماره کمبود داریم! بیست بخش بر ۴ می‌شود ۵؛ یعنی آیا واقعاً ۵ سال کم‌کاری کرده‌ایم؟
آری، بیست شماره، معادل پنج سال کم داریم، اما وقتی علت را جویا می‌شویم، درمی‌یابیم که همه این کمبود به علت کم‌کاری نبوده است. در سال‌های گذشته، بیشتر در اوایل دهه ۱۳۸۰، انتشار مجله ناخواسته مدتی متوقف شد و پس از آن هم مدت کوتاهی تا شماره ۵۷ که در زمستان ۱۳۸۳ منتشر شد، این مجله با تأخیر و به تعداد کمتر از چهار شماره در سال منتشر شد. فلذا اگر به روی جلد همین شماره نگاه کنیم، مشاهده خواهیم کرد که مدت یک سال تعطیلی مجله در سال ۱۳۷۵ در آنجا در نظر گرفته شده و نوشته شده است «سال بیست و نهم»!
دوران سی ساله انتشار مجله رشد آموزش زیست‌شناسی را می‌توان به سه دوره نامساوی تقسیم کرد: دوره اول، از شماره نخست (پاییز ۱۳۶۴) تا شماره سی و هفتم (پاییز ۱۳۷۵) به سردبیری جناب آقای دکتر محمدرضا نوری دلویی (۳۷ شماره در ۱۱ سال)، دوره دوم، پس از یک سال تعطیلی، از شماره سی و هشتم (پاییز ۱۳۷۶) تا شماره پنجاه و ششم (پاییز ۱۳۸۳) به سردبیری جناب آقای حسین دانشفر (۱۹ شماره در ۷ سال) و دوره سوم، از شماره پنجاه و هفتم (۱۳۸۳) تاکنون با هیئت تحریریه کنونی (۴۴ شماره در ۱۱ سال).
در این سال سی، فراز و نشیب‌هایی در راه انتشار مجله پدیدار شده‌اند. راه ما گاه پر پیچ‌وخم و سنگلاخی و دیگرگاه صاف‌تر و هموارتر بوده است. محتوای مجله نیز همین‌طور؛ گاه شما را خرسند دیگرگاه وادار به گله‌گذاری کرده است؛ اما در هر حال و هر وضعیت، کوشیده‌ایم نشریه‌ای خواندنی و مفید تهیه کنیم تا علاوه بر جذابیت، گره از کار حرفه‌ای معلمان زیست‌شناسی نیز بگشاید. کوشیده‌ایم به نیازهای واقعی معلمان‌مان، آن طور که شایسته آنان است، پاسخ دهیم. گاه به سوی شما آمده‌ایم و در مدارس به سخنان شما گوش فراداده‌ایم، گاه پس از بازکردن پاکت‌های ارسالی شما خرسند شده‌ایم، گاه از دریافت رایانامه‌‌های شما شاد شده‌ایم، گاه از این که توانسته‌ایم شما را راضی کنیم خوشحال بوده‌ایم و دیگرگاه از خطاهای انسانی که موجب گله شما شده است، ناخرسند شده‌ایم.
خدا را شُکر، در این سی سال بسیاری از شما یاور، همکار و در کنار ما بوده‌اید؛ در کنار ما زیسته‌اید و در تهیه محتوی مجله با ما همکاری کرده‌اید. به ما کمک کرده‌اید تا شعار «معلمان برای معلمان می‌نویسند» را محقق کنیم. شما خوانندگان فرهیخته و دانشمند مجله نیمی از نوشته‌های مجله را تأمین کرده‌اید و نیمی از نیروی محرکه آن بوده‌اید. اگرچه معلمان برای کار تدریس تربیت می‌شوند و جامعه انتظار نوشتن را از آنان ندارد، اما بسیاری از شما شیشه این باور را شکستید و نشان دادید که معلمان نیز می‌توانند اهل پژوهش و قلم باشند، علم‌ورزی کنند و خوب، مؤثر و دلنشین هم بنویسند. آری، یکی از افتخارهای ما آن است که توانسته‌ایم میدان را برای معلمان باز کنیم، به پرورش گروهی از معلمان مؤلف کمک و آنان را به جامعه معرفی کنیم. افسوس که محدودیت صفحات مجله اجازه نمی‌دهد که از بسیاری از نوشته‌های شما بهره ببریم و لذا ای‌بسا نوشته‌های خوب شما که از رقابت بازمانده‌اند و می‌مانند و نمی‌توانند از سهمیه ۶۴ صفحه‌ای که در هر سه ماه یک بار در اختیارمان است، بهره ببرند. یکی از مهم‌ترین مایه‌های تأسف ما در مسیر انتشار این نشریه همین بوده است: سوگمندانه تعداد نوشته‌هایی که برای چاپ و انتشار به ما می‌رسند، بسیار بیشتر از گنجایش فصلنامه ماست. شاید بتوان در آینده با استفاده از فضای وب، افزودن به تعداد صفحات هر شماره یا تبدیل فصلنامه به دوماه‌نامه یا ماه‌نامه این مشکل را برطرف کرد؛ شاید.
کوشیده‌ایم در این سی سال خبرنگار و گزارشگر جبهه‌های علم زیست‌شناسی نیز باشیم و تا حد ممکن خوانندگان‌مان را با پیشروی‌های زیست‌شناسان در این جبهه‌ها بیشتر آشنا کنیم. هر چند این فصلنامه ظرفیت خبری بودن و انتشار گزارش‌های به‌روز را ندارد و برای آن که به‌موقع به دست شما برسد، باید همه نوشته‌های آن ماه‌ها پیش از انتشار آماده و برای حروفچینی، صفحه‌پردازی، چاپ و انتشار ارسال شوند. به همین سبب است که جای رویدادهای به‌روز داخلی و خارجی همواره در آن خالی مانده است.
مجله‌ای که در دست دارید، محصول کوشش‌های هماهنگ شمار بسیاری از همکاران است: آنان که دست به قلم می‌برند و نوشته‌ای برای چاپ به ما می‌سپارند، آنان که محیط کار را برای ما آماده می‌کنند، آنان که زحمت کارهای اداری و هماهنگی را می‌کشند، آنان که متون را حروفچینی می‌کنند، گرافیست، صفحه‌آرا و تصویرگران، ناظران چاپ و کارکنان چاپخانه و سرانجام همکاران توزیع‌کننده که مجله را به دست شما می‌رسانند، همگی در تولید این نشریه سهم دارند. ما به سهم خود از همه سپاسگزاری می‌کنیم.
از شما خوانندگان وفادار این یگانه نشریه سراسریِ معلمانِ زیست‌شناسیِ کشور درخواست می‌کنیم، همچنان ما را در تهیه نشریه‌ای درخور و شایسته جامعه معلمان فرهیخته زیست‌شناسی یاری کنید و با ارسال تجربه‌های آموزشی، کارهای علمی، یادداشت‌های علمی – آموزشی، خبرها و گزارش‌های دیرپا و کهنه‌نشدنی و نیز مطالب و تصویرهای اصیل در معرفی محیط زیست خود تجربه‌ها و آثار خود را از طریق این نشریه با همکاران خود به اشتراک بگذارید.