سؤال این است: ذهن چیست و چگونه کار می‌ کند؟ چطور ممکن است که ذهن چنین سؤالی درباره خود بپرسد و خود به آن پاسخ دهد؟ پاسخ کوتاه این است که ذهن در گذر زمان تکامل یافته و در مسیر تکامل ابزارهایی برای اندیشیدن ساخته است که در نهایت به آن اجازه می‌ دهد که سازوکار خود را درک کند. این ابزارهای اندیشیدن چه هستند؟ ساده‌ ترین آن‌ ها که همه ابزارهای دیگر به نوعی به آن وابسته‌ اند، واژگان‌ است. پس از واژگان می‌ توان خواندن، نوشتن، حساب‌کردن و سپس توانایی نقشه‌ کشی و نقشه‌ خوانی، یادگیری فنون و کاربرد ابزارهایی مانند قطب‌ نما، تلسکوپ، میکروسکوپ، دوربین، رایانه، اینترنت و غیره را که برای استخراج و دست‌ ورزی اطلاعات ابداع کرده‌ایم، برشمرد. این ابزارهای علم و فناوری زندگی ما را متحول کرده‌ اند و به ما اجازه می‌ دهند از چیزهایی باخبر باشیم که برای سایر گونه‌ ها بیگانه است. ما از وجود باکتری‌ ها آگاهیم؛ اما سگ‌ ها، دلفین‌ ها و شامپانزه‌ ها از وجود آن‌ ها آگاه نیستند. ذهن ما با ذهن آن‌ ها متفاوت است. حتی باکتری‌ ها هم از وجود باکتری‌ های دیگر آگاه نیستند. برای فهم اینکه باکتری چیست، به ابزارهایی برای اندیشیدن نیاز است و اندیشیدن موهبتی است که تنها نصیب گونه ما شده است.